ENGELLİLER HAFTASINA YETİŞEN YASAL DÜZENLEMELER VE VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1. GİRİŞ

Türkiye'de 10-16 Mayıs arası Engelliler Haftasıdır. Bu hafta boyunca Engellilerin sorunları tartışılır.

Ülkemizde engelli olarak yaşamını devam ettiren insanların sayısının ne kadar olduğunu hiç merak ettiniz mi?  Nüfusumuzun yaklaşık yüzde 12'si engellidir. Bu durum hiç de küçümsenecek bir oran değildir. Bu itibarla engelli vatandaşlarımıza yönelik politikaların üretilmesi bir zorunluluktur.

Bu amaçla Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce 25 Nisan 2013 tarihinde kabul edilen “6462 Sayılı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile mevzuatımızda yer alan sakat, özürlü ve çürük ibarelerinin ve türevlerinin yerine engelli ibaresinin ve türevlerinin kullanılması için yasal düzenleme getirilmiştir.

Vergi Kanunları da dahil olmak üzere Mevzuatta terminoloji birliğinin sağlanması amacıyla yapılan değişikliler Kanun gerekçeleri ışığında aşağıda sunulmuştur.

2. YASAL DÜZENLEMENİN SOSYAL BOYUTU

Engelli vatandaşlarımıza karşı davranışlarımız içerisinde üslup yönünden düzeltilmesi gereken birtakım kelimeler yer almaktadır. Kanunlarımızda bile bedensel, ruhsal, duyusal, zihinsel, ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybeden ve topluma diğer bireyler ile birlikte eşit koşullarda tam ve etkin katılımını engelleyen tutum ve çevre koşullarından etkilenen bireyleri tanımlamak üzere "sakat", "özürlü", "çürük" ve "engelli" ifadeleri kullanılmaktadır.

Türkiye'de engelli vatandaşlarımızı hayatlarını kolaylaştırmaya yönelik devlet tarafından kurulan kurumların isminde bile "engelli" yerine "özürlü" kelimesinin tercih edilmesi son derece üzücü bir durumdur. Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü bunun en çarpıcı örneklerinden biridir.

Engelli vatandaşlarımızla ilgili kelimelerin gerek sosyal düzeyde gerekse devlet düzeyinde "özürlü" olarak değil "engelli" olarak tasvir edilmesi daha nazik bir yaklaşım olacaktır. Çünkü "özürlü", "sakat" ve "çürük" ifadeleri toplum nezdinde ağırlıklı olarak negatif bir algılamanın konusu olmaktadır. İnsanlarımızın kendi elinde olan bir özründen değil ellerinde olmayan sebeplerden dolayı engelleri oluşmuştur. Bu negatif algıyı yok etmek için gerekli düzenlemeleri ve düzeltmeleri yapmak elbette ki yerinde olacaktır.

"Özür" kelimesi, dilimize Arapça'dan geçmiştir. Kelimenin Arapça'daki karşılığı incelendiğinde "Özür" ve "Özürlü" "Kabahatli" ve "Kusurlu" anlamına gelmektedir. "Özürlü" kelimesinin Türkçe'deki anlamı ise Arapça'daki anlamından farklı değildir. Türk Dil Kurumu'nun Türkçe Sözlüğü'nde "özürlü" terimi: "özrü ve kusuru olan, defolu, eksiklik, sakatlık, elverişsizlik" kelimeleriyle karşılık bulmuştur. Osmanlıca'da farklı olmakla birlikte "tutsaklığı" ifade etmektedir.

Anayasamızın 10. Maddesine göre herkes, "dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle, ayırım gözetilmeksizin" kanun önünde eşittir. Ancak Anayasa hükmüne rağmen, engelli yurttaşlarımızdan söz eden yasa maddelerinde, yukarıda anlamları açıklanan "özür", "özürlü", "özürlülük" ifadelerinin kullanılması eşitlik ilkesine aykırı, hoş karşılanmayan bir etiketlemeye neden olmaktadır. İnsanımız bu etiketlemeyi kabul etmemekte ve bundan rahatsızlık duymaktadır. Engellin haklarını koruyan sivil toplum kurumları da kendilerine "engelli" denilmesini istemektedirler.

3. VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

6462 sayılı Yasanın gerekçesinde özetle, mevzuatta terminoloji birliğinin sağlanması, mevzuatımıza uluslararası hukuki metinlerde ağırlık kazanan eğilimin yansıtılması, yapılan düzenlemelerle tıbbi perspektiften sosyal bir perspektife geçişin sağlanması ve mevcut ifadelere yönelik toplum nezdindeki negatif algının izale edilmesi amaçlanmıştır.

Bu itibarla, diğer kanunlarımızda olduğu gibi Vergi Kanunlarımızda da birtakım değişiklikler yapılmış olup, söz konusu değişiklikler aşağıda sıralanmıştır.

3.1. Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklik

6462 sayılı Yasanın 11. maddesi ile 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

a) 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (9) numaralı bentlerinde yer alan “sakatlık” ibareleri “engellilik”,

b) 31 inci maddesinin başlığında yer alan “Sakatlık” ibaresi “Engellilik”, birinci fıkrasında yer alan “sakat” ve “sakatlık” ibareleri sırasıyla “engelli” ve “engellilik”, ikinci fıkrasında yer alan “Sakatlık” ve “sakatlar” ibareleri sırasıyla “Engellilik” ve “engelliler”, üçüncü fıkrasında yer alan “Sakatlık” ibaresi “Engellilik”,

c) 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan “sakatlık” ibaresi “engellilik”,

ç) 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “sakatlık” ibaresi “engellilik”, (3) numaralı bendinde yer alan “özürlülerin” ve “özürlü” ibareleri sırasıyla “engellilerin” ve “engelli”,
şeklinde değiştirilmiştir.

3.2. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklik

6462 sayılı Yasanın 15. maddesi ile 18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “Sakatlık dereceleri” ibaresi “Engellilik oranı”, şeklinde değiştirilmiştir.

3.3. Katma Değer Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklik

6462 sayılı Yasanın 36. maddesi ile 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde yer alan “sakat” ibaresi “engelli”, (4) numaralı fıkrasının (s) bendinde yer alan “Özürlülerin” ibaresi “Engellilerin”, şeklinde değiştirilmiştir.

3.4. Özel Tüketim Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklik

6462 sayılı Yasanın 54. maddesi ile 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinde yer alan “sakatlık derecesi” ibaresi “engellilik oranı”, “sakatlığına” ibaresi “engelliliğine”, şeklinde değiştirilmiştir.

4.SONUÇ

Netice itibariyle toplumsal algıyı değiştirebilmek adına kanunlarımızdaki bu tür düzenlemelerin yapılması önemli ve sevindirici bir gelişmedir.

Toplumumuzun ahenkli yapısına katkı sağlayacak 6462 sayılı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan bu hamleleri gönülden destekliyorum.

Getirilen düzenleme memnuniyet vericidir. Engelli insanımızın yaşama sevincini artırmak ve istekleri doğrultusunda biçimlenecek bir dünya oluşturmak için elbette ki onlarla el ele, gönül gönüle, omuz omuza olmak gerekir.

KAYNAK:

- 6462 Sayılı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve Gerekçesi

 http://www.alomaliye.com/2013/ozkan-aykar-engelliler-haftasina.htm