Büyükşehir Belediye Özürlü Yönetmeliği


Büyükşehir Belediye Özürlü Yönetmeliği

Yönetmelikler

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ ÖZÜRLÜ HİZMET BİRİMLERİ YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete Tarihi: 16.08.2006           Resmi Gazete Sayısı: 26261


BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç MADDE 1 – (1) Bu  Yönetmeliğin amacı; büyükşehir  belediyesi ve mücavir alanları içerisinde  yaşayan özürlülerin, toplum  hayatına katılımını kolaylaştıracak ve toplumsal  fırsatlardan özürlü  olmayan diğer bireyler gibi eşit faydalanmalarını sağlamak  üzere;  büyükşehir belediyelerinde özürlülerle ilgili bilgilendirme,   bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki   rehabilitasyon hizmetleri verecek olan özürlü hizmet birimlerinin  kuruluş,  işleyiş ve görevleri ile bu birimde çalışan personelin, yetki,  sorumluluk ve  görevlerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam MADDE 2 – (1) Bu  Yönetmelik, büyükşehir belediyelerinde oluşturulan özürlü hizmet birimlerini  kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu  Yönetmelik, 10/7/2004 tarihli ve  5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun Ek  1 inci maddesine  dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu  Yönetmelikte yer alan: a)  Bakım: Durumları gereği toplum içerisinde bağımsız yaşama  becerilerini  kazanamayan veya kaybeden, rehabilitasyondan yararlandığı  halde özel ilgi  destek ve korunmaya gereksinim duyan bireylere verilen  hizmetleri,
b)  Birim: Büyükşehir belediyelerinde özürlülerle ilgili  bilgilendirme,  bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal  ve mesleki  rehabilitasyon hizmetlerini vermek amacıyla oluşturulmuş  özürlü hizmet  birimini,
c)  Bilgilendirme: Özürlülerle ilgili mevcut programları ve hizmetleri  içeren  bilgilerin; özürlülere, ailelere ve bu konuda çalışan kişilere  sağlanmasını,
ç)  Bilinçlendirme: Özürlülerin diğer insanlarla aynı haklara ve  yükümlülüklere  sahip olduklarını, toplumsal hayata tam katılımlarına  yönelik engelleri ortadan  kaldırmak amacıyla yapılan çalışmaları,
d)  Danışmanlık: Birimden yararlanan özürlü bireylerin ve ailelerin  özürlülükten  kaynaklanan bireysel, ailevi, sosyal, hukuksal sorunları  ve hakları konusundaki  hizmetleri ile özürlülerin ve ailelerinin  problemlerine gerçekçi çözümler  üretilmesi için yapılan çalışmaları,
e)  Mesleki rehabilitasyon: Fiziksel, zihinsel ve duygusal yetersizlik  sonucu  emniyetli ve uygun bir işe ihtiyacı olan özürlü bireylerin  yaşanılan bölgenin  işgücü talebi dikkate alınarak iş ve meslek sahibi  olmasını, uygun çalışma  becerileri kazanmasını, yerleştirildiği iş  yerinde izlenmesi ve uyumu  çalışmalarını,
f)  Özürlü: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel,  zihinsel, ruhsal,  duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde  kaybetmesi nedeniyle  toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük  gereksinimlerini karşılamada güçlükleri  olan ve korunma, bakım,  rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine  ihtiyaç duyan  kişiyi,
g)  Sosyal rehabilitasyon: Özürlü bireyin ve ailesinin sosyal hayatta  karşılaştığı  her türlü sorunlarının tanımlanmasına ve çözümlenmesine  yönelik çalışmalarla,  özürlü ve ailesinin sosyal hayata katılımlarını  amaçlayan çalışmaları,
ğ) Sosyal  yardım: Yoksulluk içinde olup da temel ihtiyaçlarını  karşılayamayan ve  yaşamlarını en düşük seviyede dahi sürdürmekte güçlük  çeken özürlülere ve  ailelerine yapılan ayni ve nakdi yardımları,
h)  Toplum temelli rehabilitasyon: Özürlülerin rehabilitasyonunda  halkın sorumluluk  alması, hizmet dağılımının geliştirilmesi, eşit  fırsatlar sağlanması ve özürlü  haklarının iyileştirilmesi ve  korunmasını hedefleyen çalışmaları,
ı)  Yönlendirme: Özürlü bireylerin toplum içinde rehabilitasyonu,  sosyal uyumu ve  fırsatların eşitlenmesini sağlamaya yönelik, özürlü  ailelerin kendi kendilerine  yardım grupları geliştirmelerine ve özürlü  olmayan bireylerin özürlüler  hakkındaki olumsuz tutumlarının  değiştirilmesine yönelik yapılan çalışmaları
ifade  eder.

İKİNCİ BÖLÜM Özürlü Hizmet Birimi

Birimin kurulması MADDE 5 – (1) Birim, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi  Kanununun 21 inci maddesi gereğince,  büyükşehir belediyelerinde  belediye meclisi kararı ile norm kadro ilke ve  esaslarına uygun olarak  kurulur. Birim, meclis kararında gösterilmek kaydıyla  büyükşehir  belediyesinin nüfus, ihtiyaç ve bütçe imkanlarına göre  bilgilendirme,  bilinçlendirme, yönlendirme, eğitim, danışmanlık, bakım, sosyal  ve  mesleki rehabilitasyon hizmetleri ile özürlülerin yaşamlarını  kolaylaştırıcı  hiyerarşik kademelerden meydana gelir.
Birimin temel çalışma ilkeleri MADDE 6 – (1) Özürlülerin çağdaş hizmet anlayışı ile  kentsel imkanlardan yararlanarak,  yaşamlarını güven, sağlık ve mutluluk  içinde sürdürmelerini gerçekleştirmede; a) Temel  insan haklarına saygılı ve insan onuruna yakışır olmasını, b)  Toplumsal bütünleşmeyi sağlayıcı olmasını, c)  Katılımcı ve paylaşımcılığın esas alınmasını, ç)  Fırsat eşitliğine dayalı olmasını, d)  Hizmetlerin etkin, verimli, kaliteli, sürdürülebilir, ulaşılabilir,   erişilebilir, ücretsiz veya indirimli olmasını sağlamak birimin temel  çalışma  ilkeleridir.
Birimin işleyişi MADDE 7 – (1) Birim, büyükşehir belediye başkanı veya  genel sekreterin belirleyeceği esaslar  çerçevesinde kuruluş şemasında  gösterilen genel sekreter yardımcısı veya ilgili  diğer amire bağlı  olarak çalışır. (2) Birim, çalışma alanları ile ilgili olarak büyükşehir belediyesinin  yetkili  organlarında görüşülecek konular hakkında ön bilgi hazırlayarak  ilgililere  sunar. (3) Birim ilgili kurum ve kuruluşlarla, üniversitelerle, meslek  odalarıyla veya  sivil toplum kuruluşlarıyla özürlülere yönelik  yapılacak bilgilendirme,  bilinçlendirme, yönlendirme, eğitim,  danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki  rehabilitasyon hizmetleri ile  özürlülerin yaşamlarını kolaylaştırıcı  çalışmaları koordine eder. Birimin görevleri MADDE 8 – (1) Birimin görevleri şunlardır: a)  Özürlü bireylerle ilgili veri tabanı oluşturmak. b)  Özürlülerin toplum hayatı ile bütünleşmelerini sağlayıcı ve  kolaylaştırıcı  çalışmaları yürütmek, sportif, sosyal ve kültürel  aktiviteler yapmak, teşvik  etmek ve yaygınlaştırmak. c)  Üniversiteler, özel kuruluşlar, özürlülere hizmet amacıyla kurulmuş  vakıf,  dernek ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları  ile kamu kurumu  niteliğindeki meslek kuruluşlarıyla ortak çalışmalar  yaparak özürlülere yönelik  toplum temelli rehabilitasyon programlarını  uygulamak. ç)  Birime başvuran özürlü ve ailelerine psiko-sosyal danışmanlık ve  rehberlik  hizmetleri vermek, özürlülükle ilgili konularda  eğitilmelerini,  bilgilendirilmelerini ve bilinçlenmelerini sağlayıcı,  konferans, seminer,  sempozyum gibi etkinlikler düzenlemek. d)  Özürlülüğü önlemeye yönelik kitap, dergi, broşür gibi basılı, sesli  ve görsel  yayınları hazırlamak, yayımlamak ve dağıtmak. e)  Özürlü ve aileleri için bilgilendirme, bilinçlendirme hizmetleri  vermek, bu  hizmetleri verecek personelin teknik bilgi ve beceriye sahip  olması için  gerekli eğitimi almasını sağlamak. f)  Özürlüleri nitelikli işgücü haline getirerek, çalışma yaşamına  katılmalarını  sağlamak üzere mesleki rehabilitasyon ve eğitim  programları için başvuran  özürlüleri değerlendirerek uygun mesleki  rehabilitasyon ve mesleki eğitimleri  vermek. g)  Ekonomik durumu yetersiz özürlülere ayni ve nakdi yardım yapmak. ğ)  İhtiyaç halinde özürlülerin durumlarına uygun araçlarla bulundukları   mekanlardan hastane, okul ve rehabilitasyon merkezi gibi yerlere  ulaşımlarını  sağlamak. h)  Bakıma muhtaç özürlülere ve yaşlılara bakım hizmeti sunmak veya bu hizmeti  ilgili mevzuat gereğince satın almak. Birim personeli MADDE 9 – (1) Birimde; norm kadro ilke ve esasları  çerçevesinde sosyal çalışmacı, psikolog  veya psikolojik danışmanlık ve  rehberlik uzmanı, eğitimci, teknik öğretmen  görevlendirilmesi asıldır.  Bunun dışında birimde ihtiyaca göre diğer teknik,  idari ve yardımcı  hizmetler alanında personel görevlendirilebilir.
Birim personelinin nitelik,  görev, yetki ve sorumlulukları MADDE 10 – (1) Birim personelinin nitelik, görev, yetki ve sorumlulukları ile personelde  aranacak şartlar aşağıda belirtilmiştir: a) Birim  amiri, özürlüler alanında en az beş yıl çalışmış ve yüksek  okul mezunu olup,  aşağıdaki görev, yetki ve sorumlulukları yerine  getirir: 1)  Mevzuat çerçevesinde verilen bütün görevleri noksansız olarak yapmak ve  yaptırmak. 2)  Özürlülere ve ailelerine verilen bütün hizmetlerin en iyi ve birimin amacına  uygun bir şekilde yapılmasını sağlamak. 3)  Özürlülerin fiziksel ve ruhsal sağlıkları, kazalardan korunmaları,  yeterli ilgi  ve yardımı görmeleri hususunda gerekli tedbirleri almak. 4) Birim  ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli tedbirleri almak, araç  ve gereçler ile  demirbaşların bakımlı, temiz her an hizmete hazır  şekilde bulundurulmasını,  kayıtlarının ilgili mevzuat hükümlerine göre  yapılmasını sağlamak. 5) Birim  personel ihtiyaçlarını zamanında tespit etmek, ilgili bölüme bildirmek, 6)  Personelin hizmetine ilişkin eğitim imkanlarının geliştirilmesini ve hizmet içi  eğitimin uygulanmasını sağlamak. 7)  Birimin işleyişi, ihtiyaçları ve karşılaşılan sorunları kapsayan aylık ve  yıllık periyodik faaliyet raporu hazırlamak. 8)  Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak. b)  Sosyal çalışmacı; sosyal hizmet alanında yüksek öğrenim görmüş olup,  aşağıdaki  görev, yetki ve sorumlulukları yerine getirir: 1)  Birime başvuruları kabul edilen özürlülerin sosyal incelemesini yapmak. 2)  Özürlülerin ihtiyacını tespit etmek, ilgili yerlere yönlendirmek. 3) Kamu  kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve gönüllüler ile işbirliği  yapılmasını sağlamak. 4)  Özürlülerin, toplum tarafından kabullenilmesi için gerekli mesleki çalışmaları  yapmak. 5)  Bölgenin sosyal gelişim planlamalarını ilgili meslek elemanlarıyla işbirliğinde  yapmak. 6)  Mesleki inceleme ve araştırmalar yapmak, hizmetlerin geliştirilmesini  düzenleyerek izlemek. c)  Psikolog veya psikolojik danışmanlık ve rehberlik uzmanı; alanında  yüksek  öğrenim görmüş olup, aşağıdaki görev, yetki ve sorumlulukları  yerine getirir: 1)  Özürlülük nedeniyle aile ve çevre ilişkilerinde ortaya çıkan  psikolojik  sorunları çözmek için özürlü ve aileleri ile gerekli  çalışmaları yapmak. 2)  Özürlü ve ailelerini bilgilendirme ve bilinçlendirmeye yönelik faaliyetleri  yapmak. 3)  Özürlülerin ihtiyacını tespit etmek, ilgili yerlere yönlendirmek. 4)  Birime başvuran özürlülerin yetenek ve ilgilerine göre çeşitli  işlerle meşgul  olmalarını sağlayacak etkinlikleri programlamak ve  uygulamak. 5)  Özürlülerin ve ailelerinin zihinsel, duygusal ve sosyal yönden üst  düzeyde  gelişmesine yardımcı olmak, kazandıkları bu bilgi birikimini,  mesleki, sosyal ve  özel yaşamlarında etkin bir şekilde kullanmalarını  sağlamak. 6)  Mesleki inceleme ve araştırmalar yapmak, hizmetlerin geliştirilmesini  düzenleyerek izlemek. ç)  Eğitimci; özel eğitim alanında yüksek öğrenim görmüş olup, aşağıdaki görev,  yetki ve sorumlulukları yerine getirir: 1)  Özürlülerin günlük aktivitelerini bağımsız olarak yapabilmeleri için  uygun  programlar hazırlamak, geliştirmek ve uygulamak. 2)  Özürlülerin iş, beceri ve uğraşıları ile ilgili programları hazırlamak. 3)  Ailelere özel eğitim teknik, yöntem ve materyali ile bunların amaca  uygun  olarak evde kullanılması konusunda rehberlik etmek. 4)  Mesleki inceleme ve araştırmalar yapmak, hizmetlerin geliştirilmesini  düzenleyerek izlemek. d)  Teknik öğretmen; alanında yüksek öğrenim görmüş olup, aşağıdaki görev, yetki ve  sorumlulukları yerine getirir: 1)  Özürlüye belli iş dallarında temel bilgi ve beceri kazandırıp, bir iş  edinebilmelerini sağlamak. 2)  Mesleki rehabilitasyon ve eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanmasını  sağlamak. 3)  Özürlülerin performansları düzeyinde mesleki eğitim çalışmalarını yürütmek. 4)  Mesleki inceleme ve araştırmalar yapmak, hizmetlerin geliştirilmesini  düzenleyerek izlemek.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Hizmetlerden yararlanmak için istenecek belgeler
MADDE 11 – (Değişik:RG-22/12/2011-28150)
(1) Birime hizmet almak için başvuranlardan aşağıdaki belgeler istenir.
a) T.C. kimlik numarasının da yer aldığı talep veya kayıt formu.
b) Sağlık kurulu raporu veya Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından verilmiş özürlü kimlik kartı.

(2) Özür oranı nüfus cüzdanına işlenmiş olanlardan birinci fıkranın (b) bendindeki belgeler istenmez. Nüfus cüzdanının aslının gösterilmesi yeterlidir.
Yardım esasları MADDE 12 – (1) Birimin sosyal yardımlarından  yararlanacak olan özürlü ve ailelerine yapılacak  yardımlarda; Sosyal  Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından yardım alanlarda  aranan  ölçütlerin aranması asıldır. Özürlülere yönelik gönüllü  hizmetler MADDE 13 – (1) Birim özürlülere yönelik olarak;  üniversiteler, özel kuruluşlar, özürlülere  hizmet amacıyla kurulmuş  vakıf, dernek ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum  ve kuruluşları;  kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile işbirliği  halinde,  9/10/2005 tarihli ve 25961 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel   İdaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği hükümlerine  göre  gönüllülük esasına dayanan hizmetlerin yapılmasını temin eder. Düzenleme yapma yetkisi MADDE 14 – (1) Büyükşehir belediyeleri, bu  Yönetmelikle ilgili hususlarda, bu Yönetmeliğe  aykırı olmamak kaydıyla  belediye meclisinin kararı ile düzenleme yapabilir. Yürürlük MADDE  15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE  16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı yürütür.

Yorumlar