Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik

Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik

Yönetmelikler

KORUMALI İŞYERLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Resmi Gazete Tarihi:30.05.2006  Resmi Gazete Sayısı: 26183

BİRİNCİ  BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin  amacı, normal işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan  özürlüler  için açılacak olan gerekli teknik donanımı devletçe sağlanacak olan   işyerlerinin korumalı işyeri statüsü kazanması, işleyişi ve  denetlenmesine  ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. (2) Bu  Yönetmelik, normal işgücü piyasasına  kazandırılmaları güç olan özürlüler için  mesleki rehabilitasyon ve  istihdam oluşturmak amacıyla gerçek ve tüzel  kişilerce açılan ve  açılacak olan işyerlerini kapsar. DayanakMADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,  1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve  Kanun  Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 14 üncü   maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) İl  Müdürlüğü: Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğünü,
b) İşveren: Sahip olduğu  işyeri için korumalı işyeri statüsü almak üzere Kuruma başvuruda bulunan gerçek  veya tüzel kişiyi,
c) Komisyon: İllerde  Valilik bünyesinde, Türkiye  İş Kurumu İl Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü,  İl Sağlık Müdürlüğü,  İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve gerekli hallerde  Valilikçe  görevlendirilen kamu kurum ve kuruluşları temsilcilerinden oluşan,   sekreteryası Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından yürütülen ve  çalışma  usul ve esasları Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından  belirlenecek olan  komisyonu,
ç) Korumalı işyeri: Normal  işgücü piyasasına  kazandırılmaları güç olan özürlüler için mesleki  rehabilitasyon ve  istihdam oluşturmak amacıyla, Devlet tarafından ilgili  mevzuatta teknik  donanımın sağlandığı ve mali yönden desteklendiği, çalışma  ortamının  özel olarak düzenlendiği işyerini,
d) Korumalı işyeri  yöneticisi: Korumalı işyerinin işleyişinden sorumlu olan kişiyi
e) Kurum: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünü, ifade  eder.

İKİNCİ  BÖLÜM Korumalı İşyeri Statüsünün Kazanılması

Korumalı işyeri statüsü için  başvuruda bulunma MADDE 4 – (1) Çalışan sayısının  büyükşehir belediye sınırları içinde en az otuz,  büyükşehir belediye  sınırları dışında en az onbeş olduğu ve çalışanlarının  yüzde  yetmişbeşini bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasında   belirtilen nitelikleri haiz özürlülerin oluşturduğu işyeri işverenleri  korumalı  işyeri statüsünün kazanılması için il müdürlüğüne başvuruda  bulunur. Bu  kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirsiz  süreli iş  sözleşmesine ve belirli süreli iş sözleşmesine göre  çalıştırılan işçiler esas  alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre  çalışanlar, çalışma süreleri dikkate  alınarak tam süreli çalışmaya  dönüştürülür. (2)Oranların hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha  fazla olanlar tama dönüştürülür.
Başvuru için istenecek belgeler MADDE 5 – (1) Korumalı işyeri  statüsüne hak kazanmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler,  işyerinin  üretim faaliyetini veya faaliyetlerini, işyerinde çalışan veya   çalışacak toplam işçi sayısını, çalışan veya çalışacak olan özürlülerin   sayısını, özür grubunu veya gruplarını, özür oranlarını ve işyerinde  yaptığı  veya yapacağı işler ile işyerinin adresini belirten dilekçe ile  6 ncı ve 7 nci  maddelerde belirtilen belgelerle birlikte İl  Müdürlüğüne başvururlar.
İşverenden istenecek belgeler MADDE 6 – (1) Korumalı işyeri statüsünü kazanmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin  temsilcilerinden; a) (Değişik:R.G.31/7/2009-27305)T.C.  Kimlik Numarası beyanı, b) (Değişik:R.G.31/7/2009-27305) Sabıka  kaydına ilişkin yazılı beyanı, c) (Mülga:R.G.31/7/2009-27305)
ç) Tüzel  kişilerin göstereceği temsilcinin yetki belgesi,
d) Dernek ve vakıflar için, vakıf senedi veya  dernek tüzüğünde amaçlar arasında  eğitim ve üretim faaliyetlerinin yer  aldığını gösteren belge,
e) Yıllık gelir veya kurumlar vergisi yönünden  bağlı bulunulan vergi dairesinden  alınacak, gelir vergisi, kurumlar  vergisi, gelir stopaj vergisi ve katma değer  vergisi borcu ile sosyal  güvenlik kurumlarından alınacak prim borcu olmadığına  dair belge,
f) İşyeri ruhsatı, istenir.
Korumalı işyerlerinde  çalışacaklardan istenecek belgeler MADDE 7 –  (Değişik:R.G.31/7/2009-27305) (1) Korumalı işyerinde yönetici  olarak çalışacak kişiden; a) T.C. Kimlik Numarası beyanı,
b) Sabıka kaydına ilişkin yazılı beyanı,
c) Bulaşıcı bir hastalığı olmadığına dair sağlık beyanı,
ç) Eğitim durumunu gösterir belge, istenir.
Taleplerin komisyonca  değerlendirilmesi ve korumalı işyeri statüsü düzenlenmesiMADDE 8 – (1) Korumalı işyeri statüsü  almak üzere İl Müdürlüğüne başvuran gerçek veya  tüzel kişilerin  talepleri en geç otuz gün içerisinde işyerinde gerekli tespit  ve  inceleme yapmak suretiyle Komisyonca değerlendirilir. Başvurusu   yapılanlardan Komisyonca yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülen   işyerlerine Valilikçe, Korumalı İşyeri Statüsü Belgesi düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Korumalı İşyerinde Çalıştırılacak  Personelin Nitelikleri

Korumalı işyerinde  çalıştırılacak personel MADDE 9 – (1) Korumalı işyerinde;  işyeri yöneticisi, eğitici personel, bu Yönetmeliğin 4  üncü maddesinde  belirlenen sayıdan az olmayacak şekilde özürlü ve diğer  personel  istihdam edilir. (2) İşyerinin korumalı işyeri statüsü almasından  sonra gerekli teknik destekler  Valiliklerde oluşturulan Komisyon  tarafından değerlendirilerek, uygun görülmesi  durumunda, belli  periyotlarda görevlendirilecek personel tarafından yerine  getirilir.
Korumalı işyeri personelinin nitelikleri MADDE 10 – (1) İşyeri personelinin nitelikleri; a) İşyeri yöneticisi: İş yeri yöneticisi,  işyerinin amacına uygun olarak idari,  teknik, mali ve diğer işlerinin  yürütülmesinden ve bunların düzenli bir biçimde  işleyişinden  sorumludur. Sosyal çalışmacı, fizyoterapist, psikolog, rehber  öğretmen  veya psikolojik danışman, özel eğitimci, doktor, sosyolog ve çalışma   ekonomisti olanlar ile bu alanlarda yüksek lisans yapanlar işyeri  yöneticisi  olabilir. Bu özellikleri taşıyan işverenler aynı zamanda  işyeri yöneticisi  olabilir. Bir kişi birden fazla korumalı işyerinin  yöneticisi olamaz ve çalışma  saatleri içinde başka bir görevde  çalışamaz.
b) Eğitici personel: Mesleki ve teknik eğitim  alanında yüksek öğrenim görmüş veya  usta öğreticilik yeterliliğini  kazanmış olmalıdır.
(2) Ayrıca işyeri kapasitesine göre teknik, idari ve  yardımcı personel ile ihtiyaç  duyulabilecek diğer meslek elemanları  çalıştırılabilir.

DÖRDÜNCÜ  BÖLÜM Fiziksel Koşullar ve Donanım

Emniyet ve trafik güvenliği MADDE 11 – (1) İşyerinin bulunduğu  yer, özürlülerin geliş ve gidişlerinde trafik  yönünden uygun ve  emniyetli olmalıdır. İşyeri tarafından, yararlanıcılar için  servisle  taşıma hizmeti sağlanmalıdır. Yangından korunma ve ısıtmaMADDE 12 – (1) İşyerinde yangından  korunma için yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve  malzemesi ile  sesli ve ışıklı alarm sistemi bulunmalı, yangın için gerekli  önlemler  alınmalıdır. İşyerinin müstakil binada veya çok katlı binaların ikinci   veya daha üst katlarında açılması durumunda özürlülerin kullanımına  uygun  yangın tahliye sistemi bulundurulması zorunludur. (2) İşyerinde ısıtma kaloriferle yapılır. Ancak  bölgesel farklılıklar göz önüne  alınarak kalorifer sisteminin olmadığı  yerlerde ısıtma, özürlüye risk  oluşturmayacak elektrikli araçlarla veya  merkezi ısıtma sistemi ile yapılır.
Korumalı işyerinin fiziksel  koşulları MADDE 13 –  (1) İşyerinin fiziksel koşulları aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: a) Korumalı işyerinin müstakil bir binada olması  tercih nedenidir. Ancak çok katlı  bir binada olması halinde, yangın  merdiveni ve uygun asansör şartı aranır.  Asansör kapısı, genişliği,  düğmeler özürlüye uygun olmalıdır.
b) Korumalı işyeri  rutubetli ortamda olmamalı, gün ışığı almalı ve uygun elektrik ışığı ile  aydınlatılmalıdır.
c) Korumalı işyeri tabanı sağlığa zarar vermeyecek, kolay temizlenen bir malzeme  ile kaplanmalıdır.
ç) Korumalı işyerinde merdivenlerin genişliği ve  yüksekliği iniş ve çıkışlarda  kolaylık sağlayacak şekilde olmalı,  emniyet korkulukları bulunmalıdır.
d) Kapılar geniş olmalı,  tekerlekli sandalye kullananlar için girişte ve katlarda rampalar olmalıdır.
e) Atölyeler ve diğer bölümlerin arası duvarla  bölünmeli, sesli makin elerin  kullanıldığı yerlerde ses geçirmez  materyaller tercih edilmelidir
f) Değerlendirme bölümü ve  sosyal servis için ayrı odalar oluşturulmalıdır.
g) İşyerinin tuvaletleri  ve duş alanları özürlülerin kullanımına ve standartlarına uygun olmalıdır.
Donanım MADDE 14 – (1) Korumalı işyerlerinde  düzenlenmesi zorunlu olan bölümlerin donanımı için  istenecek araç ve  gereçler, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesini müteakiben altı  ay içinde  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığı   tarafından çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
Korumalı işyerinin bölümleri MADDE 15 – (1) Korumalı işyerinin bölümleri aşağıda belirlenen şekilde olmalıdır: a) Değerlendirme bölümü: Özürlünün; ilgi, yetenek  ve becerileri ile işin  gereklerinin karşılaştırılarak uygun üretim  alanına yönlendirildiği bölümdür.  Özürlünün ihtiyaç duyduğu fizyoterapi  ve rehabilitasyon hizmetleri de bu  bölümde yerine getirilir. Ayrıca bu  bölümde korumalı işyerine başlayan özürlüye  ön hazırlık programı  verilir. Programda; iş güvenliği ve işçi sağlığı eğitimi,  ilk yardım  eğitimi ve verimlilik eğitimi verilir.
b) Üretim bölümü: Mal veya hizmet üretiminin gerçekleştirildiği ve çalışan  özürlülerin yeteneklerinin geliştirildiği bölümdür.
c) Sosyal servis: Çalışan özürlülerin evde, işyerinde  ve sosyal çevrelerinde  yaşadıkları sorunların çözümünde yardımcı  olunarak işe ve işyerine uyumlarının  sağlandığı bölümdür. Bu bölümde;  özürlülerin resmi ve resmi olmayan kurumlarla  etkin bir iletişim  kurmalarını sağlamak amacıyla çalışmalar yapılır, bireysel  ve grup  programları ile danışmanlık hizmetleri verilir.

BEŞİNCİ  BÖLÜM Korumalı İşyerinin İşleyişine İlişkin Esaslar

Korumalı işyerine özürlü kabulü MADDE 16 –  (1) Kuruma kayıtlı ve korumalı işyerinde  çalışmak isteyen özürlüler bireysel  olarak veya İl Müdürlükleri  aracılığı ile işyerlerine başvururlar. İşyeri  yöneticisi, işyerinde  çalışan diğer personelin de görüşlerini alarak özürlünün  uygunluğuna  karar verir. İşyeri, bireysel olarak başvuran özürlüleri en geç bir  ay  içerisinde İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
Korumalı işyerlerine kabul  edilecek özürlülerde aranacak şartlar ve istenecek belgeler MADDE 17 – (1) Korumalı işyerinde istihdam edilebilmek için; a) En az %40 oranında zihinsel,  ruhsal-duyusal ve  davranışsal özürlü olmak veya diğer özür gruplarından ise %60  ve üzeri  özürlü olmak,
b) Kuruma kayıtlı olmak,
c) 15 yaşını bitirmiş olmak, gerekir.
(2) (Değişik:R.G.31/7/2009-27305) Kabulde; a) T.C. Kimlik Numarası beyanı,
b) Özürlü Sağlık Kurulu Raporu,
c) İki adet fotoğraf,
ç) Var ise öğrenim belgesinin veya çıkış belgesinin aslı veya kurumca onaylı  örneği, istenir.

Korumalı işyerinde çalışan  özürlünün işten ayrılması MADDE 18 – (1) Valilikçe korumalı  işyeri statüsü verilen işyerleri, ayda bir Personel  Durum Çizelgesini  takip eden ayın ilk haftasında düzenleyerek İl Müdürlüğüne  gönderir.  İşyeri herhangi bir sebeple iş sözleşmesi sona eren özürlü işçinin   ayrılış nedenlerini on beş gün içinde İl Müdürlüğüne bildirmekle  yükümlüdür.

ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Defter ve belgelerin ibrazı MADDE 19 – (1) Korumalı  işyerleri, denetimler ilgili her türlü bilgiyi vermek ve bu  bilgilerin  doğruluğunu ispata yarayan defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek   zorundadır. Korumalı işyerinin yıllık  faaliyet raporunu düzenlemesi MADDE 20 – (1) Korumalı işyeri  bir yıllık üretim, istihdam, satış, bağış, yatırım,  pazarlama, stok,  istihdam ettiği personel gibi faaliyetlerini içeren raporunu  her yılın  Mart ayı içerinde İl Müdürlüğüne verir. Korumalı işyeri statüsünün sona  erdirilmesi MADDE 21 – (1)Valilikçe  korumalı işyeri statüsü verilen işyerleri, denetim raporları  sonucunda  belirlenen ve bu Yönetmelikte belirtilen koşulların bir veya  birkaçını  yerine getirmediği tespit edildiği takdirde İl Müdürlüğü tarafından   yazılı olarak uyarılır. Otuz gün içerisinde belirtilen eksiklikleri   tamamlamayan işverenlerin korumalı işyeri belgesi Komisyonun görüşü   doğrultusunda Valilikçe iptal edilir. İşyeri taşınma, devir, kapanma  gibi  durumlarını onbeş gün öncesinden İl Müdürlüğüne bildirmek  zorundadır.
Komisyon kararlarına itiraz MADDE 22 – (1) Korumalı işyeri  statüsü kazanma talebinin reddi ve iptal kararlarına  karşı kararın  tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içerisinde İl Müdürlüğüne  itiraz  edilebilir. İtirazlar Komisyonca değerlendirilerek otuz gün içerisinde   sonuçlandırılır. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı  yoluna  başvurma hakkını ortadan kaldırmaz.
Yürürlük MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme MADDE 24 – (1) Bu yönetmelik  hükümlerini Özürlüler İdaresi Başkanlığının bağlı  bulunduğu Bakan,  Maliye Bakanı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı birlikte  yürütür.